Jak na przestrzeni lat ewoluowały aparaty ortodontyczne?

Ortodoncja to obecnie bardzo chętnie wykorzystywana w praktyce dziedzina stomatologii. Leczenie wad zgryzu umożliwia poprawę wygody przeżuwania pokarmów oraz wpływa na polepszenie estetyki uśmiechu. Najważniejszym elementem leczenia ortodontycznego jest stosowanie stałego lub ruchomego aparatu na zęby. Narzędzie to przez stulecia było zmieniane tak, aby dawało jak najlepsze efekty leczenia i aby było jak najwygodniejsze do stosowania dla pacjentów. Na blogu Viscardi przedstawiamy skróconą historie rozwoju aparatów ortodontycznych.

 

Początki ortodoncji

Problem polegający na niewłaściwym ustawieniu zębów w łukach zębowych został dostrzeżony już w starożytności. Na ten temat pisał już nawet Hipokrates. Krzywy zgryz był wówczas wskazywany jako jedna z możliwych przyczyn wielu innych problemów zdrowotnych. Postrzeganie tego problemu nie różniło się więc wiele od tego, w jaki sposób podchodzi się do niego dzisiaj. Wówczas nie potrafiono jednak jeszcze skutecznie leczyć wad zgryzu.

Sytuacja ta się nieco zmieniła w momencie pojawienia się pierwszych aparatów na zęby. Doszło do tego dużo później, bo dopiero w 1773 roku we Francji. Był to stworzony przez francuskiego stomatologa Pierre’a Foucharde’a aparat regulacyjny na zgryz. Był w formie, wykonanego ze złota lub ze srebra, łuku zewnętrznego. Ze względu na koszt jego wykonania, stać na niego było wyłącznie pacjentów z wyższych sfer. W przygotowanym indywidualnie dla pacjenta metalowym pasku znajdowały się otwory, którymi mocowało się przywiązywane do zębów ligatury. Zęby były prawidłowo ustawiane nieco na siłę, ponieważ ligatury trzeba było w kolejnych etapach leczenia bardziej ściskać. Ten etap rozwoju ortodoncji nazywany jest preangleizmem.

 

Aparaty ortodontyczne z epoki angleizmu i neoangleizmu

Nowa szkoła ortodoncji została nazwana od nazwiska jej twórcy Edwarda Angle. Trwała krótko, ponieważ zaledwie 20 lat, między 1890 a 1910 rokiem. Jego największym osiągnięciem było określenie ortodoncji jako zupełnie nowej dziedziny medycyny i stomatologii. To Angle wprowadził też klasyfikacje wad zgryzu, która była oparta na stosunkach pierwszych zębów mlecznych względem zębów stałych. Dzięki temu możliwe stało się tworzenie indywidualnych aparatów na zęby, które łączyły w działaniu 3 siły: siłę sprężystości łuku ekspansyjnego, silę rozciągania gumy oraz siłę śruby. W miejscu stosowanych wcześniej ligatur, Angle zaczął stosować niepowodującą przechylanie się zębów możliwość osiowego przesuwania się zębów. Zastosowanie nieco innych materiałów, m.in. nowego srebra, umożliwiło też zmniejszenie kosztów produkcji aparatów.

W kolejnym etapie rozwoju ortodoncji mówimy o okresie neoangleizmu i menshoizmu. W tym okresie najważniejszymi twórcami idei aparatów ortodontycznych byli dwaj stomatolodzy: wspomniany już wcześniej Edward Angle oraz Menshon. Zasługą Menschona jest opracowanie kierunku biologicznego w ortodoncji, Jego zdaniem do usunięcia zaburzeń czynnościowych zgryzu niezbędne są 2 rodzaje sił: siła fizyczna oraz siła naturalna. Odpowiedni aparat na zęby miał wspierać siły naturalne. Wykonywane w tym okresie aparaty ortodontyczne, dzięki rozwojowi metalurgii znacznie lepiej się też prezentowały.

 

Aparaty na zęby z okresów płyt aktywnych i ortodoncji czynnościowej

Okres płyt aktywnych w zasadzie trwa do dziś. Jego początku trzeba szukać w 1930 roku. Płyty aktywne to nic innego jak wykonane z kauczuku ruchome aparaty na zęby. Z kolei okres ortodoncji czynnościowej rozpoczął się w 1927 roku. Wówczas prof. Vigge Andersen skonstruował tzw. aktywator. Ten typ aparatu na zęby służył przebudowywaniu tkanki z wykorzystaniem zjawiska przystosowania. Po różnego rodzaju modyfikacjach tego typu aparaty stosowane są cały czas.

 

Aparaty ortodontyczne po II wojnie światowej

Prawdziwy rozwój ortodoncji nastąpił po II wojnie światowej. Wówczas zaczęto masowo stosować tworzone aparaty na zęby w leczeniu dzieci, u których łatwiej było prawidłowo ustawić zęby w łukach. Rozwój ortodoncji szedł też w parze ze zwracaniem coraz większej uwagi na wygląd. Poprawa poprzez stosowanie aparatów na zęby estetyki uśmiechu doskonale się w te potrzeby wpisywała.